De tragische zienswijze is een manier van kijken naar het leven en de mens die uitgaat van een integrale benadering. Het erkent dat lijden een onvermijdelijk onderdeel is van het bestaan en dat mensen zowel goede als slechte eigenschappen hebben. Het streeft niet naar het elimineren van problemen of stoornissen, maar naar het bieden van mededogen, mildheid, troost en acceptatie. Het ziet de ander niet als fundamenteel anders, vreemd, slecht of kwaadaardig, maar als gelijke, met wie een relatie kan worden aangegaan. Het neemt geen superieure positie in ten opzichte van anderen, maar ziet af van macht, dwang en controle. Het realiseert zich dat verandering kleine, lokale verbeteringen vereist en niet altijd radicale oplossingen.

Verbindend gezag is een vorm van gezagsuitoefening die gebaseerd is op de principes van geweldloos verzet en onderkent de tragische zienswijze. Het gaat over het opbouwen van een werkrelatie met ouders waarbinnen zij hun kwetsbaarheden mogen delen. Het gaat over het bieden van houvast en steun aan de ander, zonder te oordelen of te veroordelen. Het gaat over het doorbreken van escalatiepatronen en het herstellen van de verbinding. Het gaat over het mobiliseren van een steunnetwerk, waardoor alle betrokkenen worden gedragen door een web van steunende relaties. Het gaat over het onvoorwaardelijk aanwezig zijn en blijven in het leven van een ander, zonder te willen winnen of veranderen.

In de jeugdhulpverlening zien we helaas nog te vaak dat er wordt gedemoniseerd. Dat wil zeggen dat er wordt gedacht in termen van goed en kwaad, dat er wordt gezocht naar snelle en pijnloze oplossingen, dat er wordt gestreefd naar de bevrijding van 'het kwaad', dat er wordt geëist dat mensen erkennen en bekennen, dat er wordt ingegrepen met radicale maatregelen zoals uithuisplaatsingen. Dit leidt tot conflicten, polarisatie, uitsluiting en meer leed.

Gezond gezag verzet zich hiertegen. Wij staan voor de noodzakelijke transformatie in de jeugdhulpverlening. Wij willen een cultuur creëren waarin er ruimte is voor de tragische zienswijze, waarin er respect is voor de complexiteit en diversiteit van mensen en situaties, waarin er aandacht is voor de relationele aspecten van hulpverlening, waarin er wordt samengewerkt met ouders en jongeren en waar destructief en problematisch gedrag tegemoet getreden wordt met standvastig verzet. 

Auteur: Maarten van den Berg